Τρίτη 30 Μαρτίου 2010

ΜΟΙΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΘΡΗΝΟΙ

" Πεθαίνει ο Αδωνις ο τρυφερός, και τώρα τι θα κάνουμε " αναρωτιέται η Σαπφώ σ΄ ένα ποίημα της. Μα φυσικά το έθιμο " Χτυπάτε το στήθος σας κόρες και σκίστε τους χιτώνες σας "
Οι υποχρεώσεις των ζωντανών προς τους νεκρούς είναι ξεκάθαρες. Το θυμίζει έντονα στον Οδυσσέα ο Ελπήνορας, ο σύντροφός του που τσακίστηκε μεθυσμένος στο παλάτι της Κίρκης. " Μη φύγεις και μ΄αφήσεις άκλαυτο κι άταφο ", του λέει, όταν τον συναντάει στην είσοδο του Κάτω Κόσμου.
Στην αρχαία Ελλάδα το κλάμα για το νεκρό ξεκινούσε από τον γόο, αυτοσχέδια τραγούδια από τους στενούς συγγενείς εμπνευσμένα από την οδύνη, και καταλήγουμε στο θρήνο, μελοποιημένες συνθέσεις που ερμηνεύονταν  από μισθωμένους επαγγελματίες. Δεν ήταν σπάνιο και το φαινόμενο του καταναγκαστικού θρήνου είδικά στις κηδείες βασιλέων ή τυράννων, όπου πολλοί μαστιγώνονταν για να βγάλουν δυνατές σπαρακτικές κραυγές.
Οι Χριστιανοί θεωρούσαν άπρεπο τον υπερβολικό θρήνο. Δεν περιορίζονταν να κατακρίνουν τις βιαιότερες συνήθειες, όπως το ξέσχισμα του προσώπου, το ξερίζωμα των μαλλιών και το σκίσιμο των ρούχων. Η εικόνα των γυναικών με τα σκισμένα ρούχα και τα στηθοκοπήματα θεωρήθηκε άσεμνη. Έφτασαν να θεωρούν το θρήνο συνήθεια εγωιστική και εγωκεντρική. Αλλά δεν τους πέρασε...
Το μοιρολόι, τραγουδι της μοίρας, παραδοχή του πεπρωμένου και του αναπόφευκτου θανάτου δίπλα στο σώμα του νεκρού, παρέμεινε προνόμιο των γυναικών, όπως και τότε...

5 σχόλια:

aKanonisti είπε...

...και οι άντρες????
περιορίζονται άδικα στο ρόλο του ώμου... που στηρίζει και κρύβει τα δάκρυα????

aerostatik είπε...

οι γυναίκες στη διάρκεια του αυθόρμητου μοιρολογιού, που το εξασκούσαν αποκλειστικά, ξέφευγαν από την καθημερινή καταπίεση. Οι άντρες τις παρακολουθούσαν να γίνονται μαινάδες και αισθάνονταν μιαν απειλή...

aKanonisti είπε...

Καδραρισμένη απειλή ή χύμα????
Χαχαχχαχαχαχαχαχαχα

grsail είπε...

Οι θρήνοι (μοιρολόγια) και γενικά τα τραγούδια του Θανάτου έχουν παλιά παράδοση που φθάνει στα Ομηρικά έθιμα ή και πίσω. Η πάντοτε υπερέχουσα γυναικεία ευαισθησία επιβάλλει ώστε οι «Θρηνωδοί» να είναι γυναίκες. Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις :
Έλληνες, κλαίνε τον Πάτροκλο ολόκληρη τη νύχτα:

«Είπε και εις όλους κίνησε τον πόθον των δακρύων
κι η αυγή τους ήβρε ολόγυρα στο λείψανο να κλαίουν»

aerostatik είπε...

grsail
καλή παρατήρηση...