ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΚΙΣΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

Αναρωτιούνται κάποιοι :

Γιατί η πρώτη οργανωμένη διαμαρτυρία μεταναστών που έγινε στην Ελλάδα προήλθε από μουσουλμάνους με αφορμή μια σκισμένη σελίδα του Κορανίου από αστυνομικό ? Απορεί ο δυτικός άνθρωπος, που έχει κατακτήσει το δικαίωμα να βεβηλώνει θρησκευτικά σύμβολα και να καίει τη σημαία στο όνομα της ατομικής ελευθερίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Αιφνιδιάστηκε ο "εξεγερμένος χώρος" του Δεκέμβρη, πιάστηκε στον ύπνο και δεν πρόλαβε να κινητοποιηθεί μαζί τους. Η ριζοσπαστική αριστερά κατάπιε στην κυριολεξία τη γλώσσα της, αφού στους μετανάστες έχει μεταφέρει τη φαντασίωση ενός εξαφανισμένου προλεταριάτου. Μήπως έχει δίκιο τελικά η Αυριανή ότι πρόκειται για συνομωσία, δάκτυλο των Τούρκων και των Κοσσοβάρων ?

Όταν έπεσε χωρίς βία και αίμα το καθεστώς του Σάχη στην Περσία από τους σιΐτες Μουσουλμάνους του Αγιατολάχ Χομεϊνί, σκέφτηκα "Να λοιπόν που η θρησκεία γίνεται επαναστατική δύναμη ". Μια δύναμη που εμψυχώνει και δικαιώνει από τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν έως τους νεαρούς Παλαιστίνιους που τινάζονται στον αέρα ζωσμένοι εκρηκτικά, μάρτυρες του Αλλάχ. Κάτι ανάλογο συσπείρωσε και έβγαλε στο δρόμο και τους δικούς μας μετανάστες.

Μια πίστη που τους αφαιρεί την υποκειμενικότητα και τους κρατάει υποταγμένους και σιωπηλούς σ΄ενα σωρό προκαταλήψεις. Στην οικονομική μαφία των συμπατριωτών τους που τους εκμεταλλεύεται, στους Ελληνες αφεντικά που πλουτίζουν από την εργασία τους για ένα κομμάτι ψωμί, ακόμη και στους απλούς πολίτες που βγάζουν τ΄απωθημένα πάνω τους...

Υ.Γ. Προσέξτε λίγο τη φωτογραφία που δημοσιεύω. Το πραγματικό και το φαντασιακό τέμενος κάπου στο Αμβούργο...

ΔΕΞΑΜΕΝΗ

Πλατεία Δεξαμενής απόγευμα, η κόρη μου προσπαθεί να παίξει ποδόσφαιρο με τ΄αγόρια. Σπάνια της δίνουν καμμιά μπαλιά, όμως δε βαριέται καθόλου.

Βλέπω τον Οδυσσέα Ελύτη με κασκόλ Παναθηναϊκού και μουστάκι ζωγραφισμένο. Τη γλύτωσε προς το παρόν ο Παπαδιαμάντης, μια προτομή στο μάρμαρο, παράμερα, δίπλα στα μωρά με τα καρότσια.

Θυμήθηκα τους μυστικούς που σκότωναν την ώρα τους στην παιδική χαρά, καπνίζοντας ατέλειωτα τσιγάρα, όσο πρωθυπουργός ήταν ο Σημίτης, μόνιμος κάτοικος της Αναγνωστοπούλου.

Μια φορά το σούρουπο, φωτίστηκε ξαφνικά το St George Lycabettus, και μου φάνηκε να αιωρείται στον ουρανό σα λαμπερό κρουαζιερόπλοιο... Τι ζάλη θέ μου...

Οι τουρίστες ανεβοκατεβαίνουν τα σκαλιά, κάποιος με ρώτησε για το τελεφερίκ. "Όλο ευθεία και θα το βρεις ".

Ξεκινάω να φύγω. Ακόμα μια φορά, σα νάταν πρώτη, αντικρύζω απέναντι, την πίσω πλευρά του Παρθενώνα, θαύμα πραγματικό κι υπέροχο, κι οι πολυκατοικίες χάνονται για μια στιγμή, τις εξαφάνισε τελείως...

ΧΩΡΙΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

Πριν από δέκα μέρες χάλασε η τηλεόραση. Δεν παίρνει επισκευή, για πέταμα. Ήτανε μία και μοναδική στο σπίτι κι έτσι τώρα δε βλέπουμε καθόλου. Οι κόρες μου παρακαλάνε καθημερινά ν΄αγοράσουμε καινούργια, όμως εγώ επίτηδες το αναβάλλω. Γιατί παρατηρώ κάτι πρωτόγνωρο.

Πως είναι η ζωή χωρίς την τηλεόραση ? Χωρίς υπερβολές, μια ζωή επιπλέον. Τα παιδιά παίζουν επιτραπέζια, μαζί μου παίζουνε τράπουλα και τάβλι, διάβασαν τα βιβλία που άφηναν στη μέση, θέλουνε περισσότερες βόλτες τώρα που έφτειαξε ο καιρός. Μιλάμε μεταξύ μας περισσότερο.

Δεν είδαν και το Σάκη...

Η στέρηση τους προς το παρόν ξεθυμένει λίγο στα σπίτια των γιαγιάδων.

Αναρωτιέμαι πόσο θ΄ αντέξω κι εγώ...

ΒΟΗΘΟΣ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΟΠΑΙΧΤΗ

Μπορεί να μην είδα ποτέ παράσταση του Σπαθάρη, στην Πάτρα όμως είχαμε τους δικούς μας καραγκιοζοπαίχτες. Μεγάλη παράδοση που ξεκινάει από τον θρυλικό Μίμαρο, τον άνθρωπο που διαμόρφωσε το Θέατρο Σκιών στη Ελάδα. Οι καραγκιοζοπαίχτες είχαν τη φήμη του μάγκα και του λαϊκού ανθρώπου, γι΄αυτό και οι περισσότεροι υιοθετούσαν στο μικρό τους όνομα την κατάληξη -αρος, Γιάνναρος, Μιχάλαρος κλπ. Γύριζαν σα τσιγγάνοι με την οικογένειά τους ολόκληρες περιοχές και πάντα, κάθε βράδυ νέο έργο. Στη συνοικία που έμενα, το ιστορικό Ζαβλάνι, υπήρχε κανονικό θέατρο για παραστάσεις καραγκιόζη που λειτουργούσε κάθε καλοκαίρι. Εκεί έπαιζε για πολλά χρόνια ο Αντώναρος (Αντώνιος Πλέσσας από την Αμαλιάδα), με το ηλεκτρικό μπουζούκι του, μεγάλο προσόν για εκείνη την εποχή.

Ο πατέρας μου για κάποια χρόνια έκανε τον επιχειρηματία (θεατρώνη) στις παραστάσεις του Αντώναρου. Είχε τόση επιτυχία ο άνθρωπος που γέμιζε το θέατρο, ο κόσμος σκαρφάλωνε στις μάντρες για να δει. Και μετά την παράσταση πήγαιναιν οι δυό τους στην πάνω πόλη, στην πλατεία Μαρούδα, να κεράσουν μπύρες τους άλλους καραγκιοζοπαίχτες που έπαιζαν εκεί. Δεν τα θυμάμαι αυτά, αλλά τα διηγείται η μάνα μου.

Ο Αντώναρος δεν άφηνε να μπαίνουν στη σκηνή περίεργοι, ειδικά τα παιδιά. Φύλαγε τα μυστικά της τέχνης του. Στα μάτια μας η σκηνή ήταν κάτι απρόσιτο σαν το ιερό της εκκλησίας. Μόνο στις παραστάσεις που άλλαζε μπερντέ ενώ έπαιζε, παίρναμε μια γεύση για το τι υπήρχε από πίσω. Ομως την ίδια εποχή άρχισαν να κυκλοφορούν έγχρωμες χάρτινες φιγούρες και ιστορίες Καραγκιόζη στα περιοδικά. Ήταν πολύ εύκολο λοιπόν να στήνουμε στις αυλές μας αυτοσχέδιους μπερντέδες από σεντόνι και να παίζουμε παραστάσεις μιμούμενοι τους μεγάλους καραγκιοζοπαίχτες...

Ύστερα μεγαλώσαμε...

Είκοσι χρόνια μετά, πρώτα στα αμφιθέατρα των πανσπουδαστικών συνεδρίων και μετά στο ναυτικό που υπηρετήσαμε μαζί, γνώρισα τον Ψυχραιμία, εκτός των άλλων και καραγκιοζοπαίχτη. (Διαβάστε το άρθρο του Αντρέα Ρουμελιώτη στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ) Πολύ συχνά μιλούσε με "φωνές" ηρώων του θεάτρου σκιών και αμέσως άρχισα κι εγώ το ίδιο βιολί, ξαναγυρίζοντας στις μνήμες των παιδικών μου χρόνων.

Ψάχνοντας λοιπόν κάποια μέρα στα παλιατζίδικα στο Μοναστηράκι ανακαλύψαμε κάποιες φιγούρες με την υπογραφή του Αντώναρου. Ο παλαιοπώλης μας αποκάλυψε ότι ο Αντώναρος σε κατάσταση απόλυτης φτώχειας πούλησε όλη τη συλλογή του, τα εργαλεία της δουλειάς του για να επιβιώσει. Είχαν απομείνει απούλητα κάτι δεύτερα κομμάτια, ο καραγκιόζης καλόγερος, δύο γυναίκες και κάποια παλληκάρια. Τα αγόρασα αμέσως όλα για να συμπληρώσουν την συλλογή του Ψυχραιμία. Και μερικές μέρες αργότερα, σε κάποιες παραστάσεις του έγινα βοηθός του πίσω από το μπερντέ, κουνώντας τις φιγούρες του Αντώναρου.

Πέρασαν άλλα είκοσι χρόνια από τότε και νοιώθω πάντα την ίδια συγκίνηση...

ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΣΠΑΘΑΡΗΣ

κείνο που με τρώει, κείνο που με σώζει

είναι που ονειρεύομαι σαν τον Καραγκιόζη

Δ. ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ

Το πρώτο δισκάκι σαρανταπέντε στροφών που διάλεξα για να μου κάνουν δώρο, πάνε σαράντα τόσα χρόνια πριν, παιδάκι ακόμα στην Πάτρα, δεν ήταν μουσικό. Ήτανε Καραγκιόζης της COLUMBIA, "Ο Μέγας Αλέξανδρος και το καταραμένο φίδι", με τη φωνή του Ευγένιου Σπαθάρη. Μια φωνή καραγκιοζοπαίχτη που την πρωτάκουσα στο ραδιόφωνο και μετά στους δίσκους. Δεν είδα ποτέ παράστασή του ζωντανά, όμως τη φωνή του, κάνοντας "φωνές" των διαφόρων ηρώων του, δε θα την ξεχάσω ποτέ. Ειδικά την τελευταία φράση του σχεδόν λιπόθυμου Καραγκιόζη μετά το ξύλο από τον Βεληγκέκα "βάλε σάλτσα, βάλε κεφτέδες..." . Όσο για τη συγκεκριμένη παράσταση τι να πει κανείς, συμπυκνώνει με τον τρόπο της τα χαρακτηριστικά του Έλληνα που μεταλλάσεται συνεχώς από Μεγαλέξανδρο σε Καραγκιόζη...

Μετά λοιπόν την εμφάνιση του Καταραμένου Φιδιού, που θυμίζει έντονα μυθολογικό δράκο, όλοι οι γνωστοί ήρωες του θεάτρου σκιών προσπαθούν να το σκοτώσουν, για να πάρουν την ανταμοιβή από τον πασά. Επειδή όμως το Φίδι είναι κάτι υπερφυσικό, τους καταβροχθίζει άνετα έναν έναν. Εδώ ο καραγκιοζοπαίχτης, πρέπει να κάνει την υπέρβαση. Επιστρατεύει πέρα από τον χρόνο και τον τόπο, το γεναιότερο παλληκάρι της Ελλάδας, το Μεγαλέξανδρο, ντυμένο με βυζαντινή στολή σαν τους στρατιωτικούς αγίους για να αντιμετωπίσει το φίδι. Ο πασίγνωστος Αλέκος με τα κυδώνια. Όμως και αυτός, ο ισχυρότερος, δε θα τα καταφέρει μονος του. Θα χρειαστεί βοήθεια από τον αθλιότερο, τον Καραγκιόζη για να πετύχει το σκοπό του, μαζί θα το σκοτώσουν τελικά. Κι ο Καραγκιόζης, για επιβεβαίωση της αθλιότητας του, και για την αμοιβή, θα προδώσει τον Αλέξανδρο, λέγοντας ψέμματα πως το σκότωσε μόνος του. Όταν αποκαλύπτεται η αλήθεια, θα φάει το ξύλο που αξίζει λέγοντας ...

ΒΑΛΕ ΣΑΛΤΣΑ ΒΑΛΕ ΚΕΦΤΕΔΕΣ

Ακούς Ευγένιε ?